Afwijkend REM slaapgedrag/ levendige dromen (RBD)
“Ik trap zo veel, dat we nu apart moeten slapen”
“Mijn kinderen komen mij in de nacht geruststellen, in plaats van ik hun”
Wat is een afwijkend REM slaapgedrag/ levendige dromen (RBD)?
Ongeveer 80% van onze dromen gebeuren tijdens de REM-slaap. REM staat voor “Rapid Eye Movement”, ofwel snelle oogbewegingen. Tijdens dit deel van de slaap is je lichaam als het ware verlamd, behalve je ogen, want die bewegen dan snel heen en weer. Veel mensen met Parkinson, die al dan niet medicijnen gebruiken, hebben een REM-slaap gedragsstoornis (“Rapid eye movement sleep Behaviour Disorder”- RBD). De spieren zijn dan tijdens de slaap onvoldoende verlamd. De REM slaap gaat dan samen met zeer levendige dromen, die ook uitgevoerd worden. Het uitvoeren van de droom tijdens het slapen kan bestaan uit praten, schreeuwen, slaan, trappen, rechtop gaan zitten, opspringen, vastpakken etc. De dromen kunnen heel heftig of angstaanjagend zijn.
Voorbeeld
Willem (42) vertelde dat hij wakker werd in de veronderstelling dat er inbrekers in zijn huis waren. Toen ze op hem afkwamen, sprong hij uit het raam vanaf de tweede verdieping. Hij verwondde zichzelf daarbij. Was dit een levendige droom, een nachtmerrie die voortduurde tot een paar seconden na het ontwaken, of was hij aan het hallucineren?
Wat zijn de gevolgen?
Door het gedeeltelijk of volledig afwezig zijn van de “verlamming” van de spieren tijdens de REM slaap wordt datgene wat beleefd wordt tijdens de droom daadwerkelijk uitgevoerd. Dat kan zich uiten in: roepen, schreeuwen, tekeergaan, schoppen, trappen, slaan, rechtop zitten, fladderen.
Rondlopen komt nauwelijks voor en het is niet te vergelijken met slaapwandelen of nachtelijke angstaanvallen [zie levendige dromen]. Er is een risico om zichzelf of anderen te verwonden. Over het algemeen zal er geen toegenomen vermoeidheid overdag optreden ten gevolge van RBD.
Hoe is dat bij u?
Heeft u levendige dromen? Hoe gaat zoiets bij u? U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
- Neem voorzorgsmaatregelen: richt het slaapvertrek zo in dat er zo min mogelijk risico is om u te verwonden of iets te beschadigen. Voorwerpen waaraan u zich kunt bezeren zijn bijvoorbeeld: nachtkastjes, lampen. U zult niet snel uit het raam gaan, maar zet er voor de zekerheid iets voor, zoals een stevige kast.
- Het is belangrijk om slaaptekort te voorkomen, want dat maakt RBD erger. Vermijd alcohol, want ook alcoholgebruik kan RBD erger maken.
- Bespreek de klachten met uw huisarts en/of neuroloog, want voor RBD kan medicatie worden voorgeschreven en dit heeft vaak goed resultaat.
- Slaaponderzoek: bij uw huisarts en/of neuroloog kunt u vragen naar de mogelijkheid van een slaaponderzoek. Meestal vindt dat onderzoek plaats in een ziekenhuis of een slaapcentrum, waarbij van u gedurende een nacht allerlei waarden worden geregistreerd. Dit levert veel informatie op over de kwaliteit van de slaap.
Wat kan een naaste betekenen?
Het kan gevaarlijk zijn om naast iemand te slapen die lijdt aan RBD. Het gedrag tijdens de dromen is niet te controleren en treedt niet bewust op. Een veilige omgeving voor uzelf creëren is belangrijk voor een goede nachtrust. Bespreek met elkaar en met de behandelaar hoe het beste hiermee om te gaan. Mogelijk dat gescheiden slaapkamers noodzakelijk zijn.