Bang voor hallucinaties
“Ik heb wel eens dingen gezien waarvan mijn partner zei dat die er echt niet waren en daar ben ik erg van geschrokken.”
“Vanuit mijn ooghoeken zie ik vaak dingen wegschieten, daar snap ik helemaal niks van.”
“Anderen zeggen wel eens dat ik dingen hoor die er niet zijn.”
“Sinds ik niet meer kan ruiken, ruik ik dingen waarvan ik weet dat dat niet kan.”
“Ik voel wel eens beestjes kriebelen en over mijn huid lopen.”
“Ik vind het wel gezellig dat er iemand bij me is, al weet ik dat die er niet echt is.”
Wat betekent het om bang te zijn voor hallucinaties?
Buitengewone ervaringen, het waarnemen van dingen die er niet echt zijn, zoals het horen van stemmen, worden hallucinaties genoemd.
De prikkels uit je omgeving komen via je ogen binnen. De hersenen verwerken deze signalen tot beelden en ze krijgen een betekenis. De hersenen proberen te snappen wat je ziet. Meestal gaat dit goed, soms ook niet. Soms zie je dingen die er in werkelijkheid niet zijn. Dan nemen je hersenen je dus in de maling.
Waarnemen doen we met al onze zintuigen, met onze oren, ogen, neus, mond, en huid. Hallucinaties kunnen dus ook voorkomen in de vorm van horen, zien, ruiken, proeven, en voelen. We noemen dat wat mensen zien, maar wat niet in werkelijkheid aanwezig is, een visuele hallucinatie. Zo zijn er ook andere hallucinaties, zoals auditieve hallucinaties (geluiden die je hoort, maar die er in werkelijkheid niet zijn).
Met name visuele hallucinaties komen veel voor bij mensen met de ziekte van Parkinson. Ze worden meestal veroorzaakt door de ziekte van Parkinson zelf, maar soms ook door het gebruik van medicatie tegen de verschijnselen van de ziekte van Parkinson.
Voorbeeld
Ik heb wel eens dat ik een kat op mijn nachtkastje zie terwijl ik weet dat die er eigenlijk niet is. Dan denk ik: even opnieuw beginnen. Dan doe ik gewoon even mijn ogen dicht en daarna weer open. Dan is het weer gewoon. En ik kan daar een punt van maken, maar voor mij is het prima. Ik probeer er iets moois van te maken en er niet alleen maar negatief naar te kijken.
Wat zijn de gevolgen?
Soms beseffen mensen goed dat wat zij waarnemen niet echt is. Maar het komt ook voor dat mensen overtuigd zijn dat ze iets werkelijk zien of horen, ook al zien of horen anderen dat niet. Dit is vaak moeilijk om mee om te gaan, voor zowel de patiënt als de partner of mantelzorger. Het kan leiden tot onbegrip, frustratie of meningsverschillen. Deze hallucinaties kunnen zeer beangstigend zijn.
Hoe is dat bij u?
Bent u ook bang voor hallucinaties? Waar bent u bang voor? Hoe gaat zoiets bij u? U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
Het maakt veel uit hoe je denkt over wat je ziet. Als je denkt dat er iets naars of engs aan de hand is, word je waarschijnlijk bang. En als je bang wordt, kan dat ongewild de overhand krijgen. Hiervoor zijn een aantal praktische tips:
- Doe het licht aan, of loop toe naar de plek waar u denkt iets te zien. Kijk nog eens goed. Klopt het wel wat u ziet en denkt over wat u ziet? U zult merken dat u minder angstig zult zijn als het u lukt om de hallucinatie te zien als iets dat volstrekt onschadelijk is, ook al is het een ervaring die de meeste mensen niet hebben. U kunt hiervoor een G-schema gebruiken.
- Ga verder op onderzoek uit. Wanneer, of op wat voor plaats, komt dit het meest voor? Als u moe of gespannen bent, heeft u er mogelijk meer last van dan wanneer u goed uitgerust bent of leuke dingen doet [zie bijlage bijzondere ervaringen].
Wat kan een naaste betekenen?
Ook voor naasten (partner/familie) kan het optreden van hallucinaties een ingrijpende, emotionele gebeurtenis zijn. Vooral in het begin kan het moeilijk zijn hallucinaties of wanen te herkennen en gaat een naaste vaak in discussie over deze psychotische belevingen. De ervaring leert dat dit meestal weinig zin heeft, en juist meer onrust en angst geeft bij de persoon die deze belevingen heeft. Wat beter helpt is om deze persoon op een vriendelijke en zachtaardige manier gerust te stellen. Gedachten en gevoelens [doorklikken naar CGT]