Oncontroleerbare somberheid
“Dingen die ik leuk vind, kunnen me op sommige momenten echt niet boeien, terwijl ik er de andere dag wel van kan genieten”
“Van het ene op het andere moment word ik somber, ik snap niet waarom.”
“De ochtend begint al met somberheid, er is helemaal geen reden voor”
“Mijn man heeft last van plotselinge somberheid, het is moeilijk om dit te veranderen”
Wat is oncontroleerbare somberheid?
Veel mensen met de ziekte van Parkinson hebben last van plots optredende somberheid. Dit kan los staan van de situatie of van een gebeurtenis. Deze periodes komen vaker voor tijdens de zogenaamde ‘off’ periode. Tijdens zo’n ‘off’ periode is er een tekort aan dopamine, bijvoorbeeld tussen medicatiemomenten in. Hierdoor kunnen zowel motorische als non-motorische klachten van de ziekte van Parkinson toenemen.
Voorbeeld
Een vrouw merkt op, dat zij ’s ochtends al vaak met somberheid opstaat. Ze kan de aanwezigheid van haar man moeilijk verdragen. Ze raakt snel geïrriteerd, en merkt dat zij geen gesprek aan kan op die momenten. Het liefste doet ze alles op haar eigen tempo. Als haar man teveel in de buurt is en teveel praat, wordt zij boos op hem. Zij voelt zich schuldig over haar reactie waardoor ook weer somberder wordt. Ze merkt dat ze geen controle over deze somberheid heeft.
Wat zijn de gevolgen?
Door het ervaren van een gebrek aan controle over somberheid, voelt dit soms machteloos. Somberheid gaat vaak gepaard met vermoeidheid en verminderde zin om dingen te doen. Doordat mensen minder zin hebben, merken ze soms dat ze minder gaan doen, waardoor vermoeidheid toe neemt. Dit noemen we de cirkel van inactiviteit.
Hoe is dat bij u?
Bent u somber? En bent u vermoeid of heeft u minder zin om dingen te doen? Hoe is dat bij u?U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
- Schrik niet bij het opkomen van somberheid en bespreek dit met uw naasten.
- Als de somberheid langer aanhoudt, bespreek dit dan met uw behandelaar. [zie Depressie]
- Zoek bij inactiviteit naar activiteiten die u niet vermoeid maken, maar die u juist ontspanning geven. Bedenk waar u behoefte aan heeft, zoals een warm(e) bad/douche, muziek luisteren, de natuur opzoeken, etc.
Wat kan een naaste betekenen?
- Als u merkt dat de ander zich meer terugtrekt en langere tijd somber is, helpt opvrolijken niet. Probeer de ander te horen en hiernaar te luisteren. Zoek uit wat de behoefte is en hoe u kunt helpen om iets te ondernemen of om te ondersteunen. Stel bijvoorbeeld de vraag: ‘wat kan ik doen op een moment dat jij je somber voelt?’