Negatief zelfbeeld
“Doordat veel dingen niet goed meer gaan, voel ik me steeds dommer”
“Soms doe ik dingen waar ik geen controle over heb, en daar schaam ik me achteraf dan over”
“Het is vernederend om steeds weer dingen niet te kunnen; ik heb het gevoel dat ik ontzettend faal”
“Ik heb het gevoel dat mensen mij als ik voorbij schuifel niet meer zien zoals vroeger, maar meer als een zielige oude man”
Wat is een negatief zelfbeeld?
Bij de ziekte van Parkinson veranderen dingen in hoe je je gedraagt, zoals je mimiek, je tremoren, je manier van lopen, speekselvloed, moeite met vinden van woorden en traagheid. Daarnaast kun je ook anders reageren in bepaalde situaties, waarbij je de controle verlies over je gedrag. Zo kun je sneller geïrriteerd raken, seksueel ontremd en/of te uitgelaten zijn. Dit kan een negatieve invloed hebben op hoe je naar jezelf kijkt en hoe anderen naar je kijken. Je kunt je hierover schuldig voelen of voor schamen. Door de ziekte van Parkinson vermindert je functioneren. Daardoor kun je bijvoorbeeld niet meer werken, je vrienden niet meer bezoeken, of niet meer sporten met je kinderen. Hierdoor kun je een negatief beeld krijgen van jezelf.
Voorbeeld
Een man werkt bij een bank. De afgelopen week zijn er klachten over hem binnen gekomen van de secretaresse. Hij zou tot 3 keer toe haar billen aangeraakt hebben. In het gesprek met zijn leidinggevende lacht hij de beweringen weg. Bij thuiskomst vertelt hij huilend aan zijn partner wat hem overkomen is, en dat hij zich ontzettend schaamt. Hij heeft zichzelf niet onder controle. De volgende dag meldt hij zich ziek.
Wat zijn de gevolgen?
Door een negatieve kijk naar jezelf, verandert je denken, voelen en doen. Hierdoor denk je dingen niet goed te doen, voel je je somber, trek je je terug en onderneem je minder. Dit kan resulteren in een depressie. [zie Depressie].
Of je bent bang dat je iets verkeerd zult doen, en gaat daarom dingen uit de weg. Bijvoorbeeld je gaat niet meer uit eten, omdat je denkt dat je teveel zult morsen. [zie Angst].
Hoe is dat bij u?
Voelt u zich minderwaardig? Heeft u een negatieve kijk op uzelf? Hoe is dat bij u? U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
- Bespreek met uw naaste wat de veranderingen met u doen, zoals bijvoorbeeld schaamte – of schuldgevoelens. Zorg dat u hierna juist de aandacht legt op de zaken die goed gegaan zijn. Het invullen van een “Positieve ervaringen dagboek” kan hierbij helpen. [zie dagboek positieve ervaringen].
- Heeft u vervelende en aanhoudende gedachten? Oefen dan om deze gedachten te veranderen. Hiervoor kunt u een G-schema gebruiken om helder te krijgen welke gedachten je niet helpen en een vervelend gevoel geven. Een G-schema is een hulpmiddel dat gebruikt wordt om erachter te komen welke gedachten (onbewust/automatisch) ertoe leiden dat een bepaalde gebeurtenis bepaalde gevoelens bij je oproepen. Deze gevoelens leiden tot bepaald gedrag, wat weer leidt tot bepaalde gevolgen.
Wat kan een naaste betekenen?
- Maak ruimte voor zowel vervelende als positieve ervaringen. U kunt deze sturen door eerst te vragen wat er minder goed is gegaan, en vervolgens de aandacht te verleggen naar meer positieve ervaringen. Stel bijvoorbeeld een vraag als: ‘wat is er vandaag goed/oké gegaan?’
- Vraag naar het “Positieve ervaringen dagboek” en bespreek dit.