Punding
Publicatie mei 2021 – Auteur Isis Koolhoven – Coauteur Odile van den Heuvel
“soms kan mijn vrouw wel 3 uur bezig zijn met het schoonmaken van de keuken. Stukken die ze net schoon heeft gemaakt, worden weer opnieuw geboend.”
“Mijn man heeft inmiddels meerdere apparaten uit elkaar gehaald. Hij weet alleen niet meer hoe het weer in elkaar gezet worden. Het wordt steeds erger.”
Wat is punding?
Dit zijn gedragingen die veelvuldig en herhaaldelijk worden uitgevoerd zonder een duidelijk doel. Er is sprake van een overmatige interesse voor bepaalde onderwerpen. Vaak zijn dit onderwerpen waar iemand al interesse in had, zoals werk of hobby’s. Er kunnen niet-productieve handelingen rondom het onderwerp ontstaan, die steeds herhaald worden, en waarbij men het overzicht verliest.
Punding wordt meestal gezien in de latere fase van de ziekte wanneer er ook sprake is van (beginnende) Parkinson dementie.
Voorbeeld
Een man van 61 jaar is recent gestart met een dopamine-agonist. Hij stond altijd al bekend als een joviale figuur en vol energie. Na de start van de medicatie merkt zijn vrouw op dat hij wel heel erg energiek wordt. Hij is niet meer te stoppen in alle klussen die hij wil aanpakken, en slaat daarbij ook maaltijden over. De klussen maakt hij niet af.
Wat zijn de gevolgen?
In ernstige gevallen kunnen de herhaalde handelingen resulteren in het verwaarlozen van normale dagelijkse activiteiten, zoals eten, drinken en slapen. Ook vergeten mensen vaak hun medicatie in te nemen, doordat ze zo in beslag zijn genomen door hun activiteit dat ze de medicatiewekker uitzetten zonder de pil dan in te nemen. Als iemand (bijvoorbeeld een partner) probeert de activiteit te onderbreken, kan dat irritatie en agressie oproepen. Wanneer de punding extreem klussen inhoudt, ontstaat vaak irritatie met huisgenoten over de troep in huis.
Hoe is dat bij u?
Heeft u last van punding? U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
- Bespreek het met uw behandelaar, en heb het hierbij altijd over de medicatie en over de impact die het heeft op uw leven. Herkenning en uitleg over punding, en bespreken van de hierbij vaak voorkomende schaamte kan helpen.
- Bespreek het met uw naaste
Wat kan een naaste betekenen?
- Het is belangrijk om het gedrag op tijd te signaleren en er met uw partner over in gesprek te gaan
- Schakel de hulp in van de behandelaar om handvaten te krijgen hoe om te gaan met het punding gedrag van uw partner (bijvoorbeeld in systeemtherapie)
- Schakel bij zelfverwaarlozing zeker de behandelaar in, en begeleidt uw partner bij de verzorging