Vergeetachtigheid
“Vaak kun ik er even niet opkomen, maar na een tijdje weet ik het wel weer.”
“Ik vergeet afspraken, en beseft dat ik niet meer zonder agenda kan.”
“Ik ben mijn autosleutels regelmatig kwijt. Sinds kort leg ik ze op een vast plaats en dat helpt.”
“Soms vertel ik iets, en even later ben ik kwijt waarom ik dat aan het vertellen was.”
Wat is vergeetachtigheid?
Vergeetachtigheid is het zich minder goed kunnen herinneren dan voorheen. Iedereen vergeet wel iets, maar bij de ziekte van Parkinson is dat veel sterker. Het is een vervelende klacht, waar je veel last van kunt hebben. Een zekere mate van vergeetachtigheid, die wat toeneemt met het ouder worden, is normaal. Vooral na het 50e levensjaar. Voorbeelden van vergeetachtigheid zijn:
- het moeilijk op namen kunnen komen
- steeds spullen kwijt zijn
- afspraken vergeten
- in de war zijn met dagen
- het vergeten van gebeurtenissen van kort of lang geleden
Het kortetermijngeheugen is bij de ziekte van Parkinson snel overbelast. Dit heeft onder andere te maken met concentratie, want vaak zijn mensen afgeleid door hun eigen gedachten. Informatie en prikkels die binnenkomen via het sensorisch geheugen zijn sterk aanwezig en leiden af. Daardoor gaat er snel iets verkeerd in het opslaan van informatie. Wanneer je informatie niet goed opslaat, weet je het vervolgens niet meer. Dit wordt erger door symptoomversterkers als stress, energie tekort, en omgevingsruis (geroezemoes in de omgeving).
Voorbeeld
Sigrid moet een brief posten, en legt die klaar om straks mee te nemen voor als ze gaat winkelen. Als ze in de winkel is, bedenkt ze ineens dat ze hem had klaar gelegd en hem alsnog is vergeten. Achteraf blijkt dat haar partner heeft opgeruimd en de brief op een andere plek heeft gelegd.
Voorbeeld 2
Jan is iemand een berichtje aan het typen en tegelijkertijd wordt wat tegen hem gezegd. Even later blijkt dat Jan zich helemaal niet kan herinneren wat er gezegd is. Een volgende keer dat Jan dit aan de hand heeft, parkeert hij één van de twee processen. Bijvoorbeeld door te zeggen "wacht even, ik type even mijn zin af", of door even te stoppen met typen. Door zich op één ding tegelijk te concentreren, gaat het een stuk beter.
Wat zijn de gevolgen?
Doordat je meer dingen vergeet, kan het zijn dat er meer dingen misgaan in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld afspraken vergeten of het niet meer goed kunnen deelnemen aan een gesprek. Het kan zijn dat je er zelf op den duur aan gewend raakt dat je nogal wat vergeet. Maar voor de omgeving kan het een heel hinderlijk probleem zijn en leiden tot nogal wat frustraties. Vergeetachtigheid kan makkelijk worden opgevat als onwil of een gebrek aan interesse. Als men niet weet dat de vergeetachtigheid door de Parkinson komt, kunnen mensen met Parkinson of hun naasten denken dat ze dement aan het worden zijn.
Hoe is dat bij u?
Heeft u last van vergeetachtigheid? Heeft u moeite met het vinden van dingen of met het komen op namen? Hoe is dat bij u? U kunt nu uw gedachten noteren, zodat u daar met anderen over kunt praten, of het later nog eens na kunt lezen.
Wat kan helpen?
- Vermijd symptoomversterkers zoveel mogelijk [zie ook Symptoomversterkers].
- Gebruik geheugensteuntjes in de vorm van structuur. Train uzelf om spullen consequent op een vaste plek neer te leggen, zodat u ze blindelings kunt vinden. Spreek dat ook af met uw huisgenoten. En spreek af dat zij uw geheugensteuntjes niet verplaatsen.
- Schrijf dingen op, zodat u niet alles hoeft te onthouden. Gebruik voor boodschappen een lijstje in de keuken, voor afspraken een agenda, kalender of smart Phone, voor de tijden van medicijnen een wekker, een kladblokje voor allerhande andere zaken, enzovoorts.
- Vraag uw omgeving om u te herinneren aan belangrijke zaken die niet vergeten mogen worden. Laat anderen bijvoorbeeld aan het begin van de dag een lijstje maken van de taken die u overdag wilt doen. U heeft dan iets om overdag op terug te vallen en te controleren of u niets vergeten bent.
- Doe één ding tegelijk en houdt daar de aandacht bij [zie ook Multitasken].
- Concentreer u goed op de dingen die u wilt onthouden. Herhaal ze in uw hoofd, zorg voor 7 herhalingen en rangschik ze bewust [zie ook Hoofd- en bijzaken]
- Het richten van aandacht kunt u trainen met behulp van mindfulness oefeningen [zie ook Symptoomversterkers]
- Om gegevens uit uw geheugen op te halen, kunt u een aantal dingen doen:
- Geef uzelf de tijd om u dingen weer te herinneren.
- Stel uzelf vragen die helpen om de herinnering op te halen.
- Loop in gedachten na wat er gebeurde rondom het moment toen de informatie werd opgeslagen. Bijvoorbeeld: Ik was toen in de keuken en ik pakte…
- Probeer eens de techniek van conceptmappen of mindmappen om dingen te onthouden, en vervolgens weer uit uw geheugen op te halen. In een conceptmap wordt informatie vastgelegd in een netwerk van relaties en begrippen die allemaal even belangrijk zijn. De mindmap is een bijzondere vorm van de conceptmap. In een mindmap worden hoofd- en bijzaken onderscheiden.
Wat kan een naaste betekenen?
- Zorg eerst dat u de aandacht heeft, en biedt dan de dingen één voor één aan.
- Wees geduldig en biedt in gesprekken structuur door vragen te stellen.
- Onderbreek een taak of gesprek zo min mogelijk
- Help dingen opschrijven of maak gebruik van een gezamenlijke agenda.